Kawa ristretto – co to za kawa? Jak ją zrobić?

Ristretto – jaka to kawa? Można powiedzieć, że po prostu na jeden łyk, który daje zastrzyk energii przy delikatniejszym smaku niż klasyczne espresso. To napar dla zabieganych, a może koneserów, którzy doprowadzają codzienne rytuały parzenia do perfekcji? Może to jednak propozycja dla lubiących eksperymenty? Rozwiewamy wątpliwości i zdradzamy wszystkie tajemnice kawy ristretto.

Kawa ristretto w małej filiżance z rogalikami - tytułowa.

Ristretto – jaka to kawa? Co to jest skrócone espresso?

Kawa ristretto nazywana jest short shot lub short espresso, czyli skróconym espresso. Nazwę zawdzięcza włoskiemu czasownikowi ridurre – zredukować, ponieważ w klasycznym przepisie na ten napar zmniejszono ilość wody przy zachowaniu tej samej ilości świeżo mielonej kawy, co przy espresso. W ten sposób uzyskuje się bardzo „krótki” (short) napar, starczający właściwie na jeden łyk. Okazuje się, że nawet coś tak niewielkiego jak espresso, można jeszcze zredukować, by uzyskać nowe wrażenia smakowe.

Ristretto – jaka to właściwie kawa i czy jej smak można porównać do pierwowzoru, który został tutaj zredukowany? Czy w ten sposób uzyskuje się kwintesencję nut smakowych i aromatycznych, a napój ma większą moc, gorycz czy zawartość kofeiny?

Sprawdź, która kawa ma najwięcej kofeiny, a która najmniej >>

Kawa ristretto a espresso – jakie są różnice?

Ristretto to kolejny wynik eksperymentów z kawowymi proporcjami. Okazuje się, że przy pozostawieniu takiej samej ilości mielonych ziaren, ale zmniejszeniu ilości wody o połowę i skróceniu ekstrakcji do maksymalnie 17 sekund, można uzyskać zupełnie inny napój niż podstawowe espresso. Chociaż ziarna nie otwierają w pełni swojego bukietu nut kwiatowych i owocowych, więc smak nie jest tak pełen, otrzymujemy kawę o mniej wyczuwalnej goryczce. Dzieje się tak dlatego, że przy tak krótkim czasie parzenia napar nie ma tak dużej zawartości kofeiny.

Espresso zawiera od 40 do 62 mg kofeiny (na ostateczny wynik mają wpływ takie zmienne jak: warunki uprawy, gatunek ziaren, proces palenia, sposób mielenia, a następnie parzenie oraz czas ekstrakcji). Warto wiedzieć, że kofeina ma gorzki smak [1], a więc w naparach o jej mniejszej zawartości, goryczka będzie wyczuwalna w mniejszym stopniu. Chociaż ristretto może wydawać się bardziej pobudzające od espresso, przez krótszy czas parzenia (do 17 sekund), ma mniej kofeiny, a więc jest również delikatniejsze w smaku. Nadal możemy cieszyć się konsystencją płynnego miodu i aksamitną cremą (naturalnie tworzącą się pianką), które są charakterystyczne dla espresso.

Mocna czy delikatna? Jaka kawa ziarnista jest najlepsza do ekspresu? Sprawdź >>

Jak przedstawiają się proporcje na te dwa napary? Według Specialty Coffee Association espresso jest napojem o pojemności 25–35 ml, przygotowanym z 7–9 gramów (14–18 gramów dla podwójnego) kawy, przez którą przepuszczono czystą wodę o temperaturze 90,5°–96,1°C (195°–205°F) przy ciśnieniu 9–10 barów. Czas parzenia wynosi 20–30 sekund. Dzięki takiemu sposobowi przygotowania espresso zyskuje właśnie konsystencję porównywaną do ciepłego miodu, gęstą piankę o orzechowym lub złotym kolorze [2].

W przypadku ristretto pojemność spada do 15 ml przy 7-9 gramach zmielonych ziaren. Czas parzenia to ok. 15-17 sekund. Temperatura wody i ciśnienie pozostają takie same jak przy espresso [3].

Ristretto a espresso - infografika.

Kawa ristretto – przepis. Jak zrobić ristretto w ekspresie?

Ristretto – podobnie jak espresso – to napar, przy którym każdy, nawet najdrobniejszy szczegół będzie miał znaczenie dla finalnego smaku oraz wydobycia specyficznych nut. Proces przygotowania właściwie zaczyna się już na etapie doboru konkretnych ziaren, a później sposobu ich zmielenia oraz zaparzenia.

Dlatego dla takich eksperymentów z proporcjami i smakami często wybiera się ekspresy kolbowe, bo dają większą kontrolę nad całym rytuałem przygotowywania naparu. Najlepiej, aby miały wbudowany młynek stalowy, który dokładnie rozdrobni ziarna na ustawioną grubość. W ekspresie De’Longhi La Specialista Arte Evo można wybrać aż 8 stopni mielenia. Ważna będzie też temperatura, dlatego urządzenie ma system Active Temperature Control, by pozostawała ona jednakowa podczas całego cyklu. Wystarczy więc wybrać program do espresso (w ekspresie De’Longhi La Specialista Arte Evo służy do tego wygodne pokrętło), a następnie zmienić ustawienia pojemności. Można też po prostu zatrzymać proces parzenia w połowie cyklu lub odliczając ok. 17 sekund.

Jak zrobić ristretto? - infografika

FAQ – podsumowanie artykułu

Źródła

  • [1] https://dietetycy.org.pl/ile-kofeiny-jest-w-kawie/
  • [2] https://sca.coffee/sca-news/25-magazine/issue-3/defining-ever-changing-espresso-25-magazine-issue-3
  • [3] https://www.przyjacielekawy.pl/blog/ristretto-czyli-zredukowane-espresso/