Używasz go każdego dnia, a czy właściwie wiesz, jak działa i jak można usprawnić jego prace? Może szukasz idealnego urządzenia dla siebie i zastanawiasz się nad wyborem odpowiedniego typu? Wyjaśniamy, jak zbudowane są różne rodzaje ekspresów i jak przebiega droga ziarenka od zmielenia do przyrządzenia naparu. Podpowiadamy, jakie rozwiązania są bardziej higieniczne, łatwiejsze w użytkowaniu i tańsze w eksploatacji.
Ekspresy przelewowe szczyt popularności osiągnęły w latach 90. XX wieku, kiedy stanowiły nowinkę technologiczną prosto z Zachodu. Dzięki nim można było wreszcie pozbyć się niechcianych fusów z kawy i cieszyć się czystym, stosunkowo szybko zaparzonym naparem.
Później tego typu urządzenia zostały wyparte przez bardziej zaawansowane i nowoczesne ekspresy ciśnieniowe i dopiero od niedawna przelewowe znów powracają do łask koneserów kawy. Również i one przeszły rewolucję i obecnie pozwalają uzyskać napar znacznie lepszej jakości niż niegdyś.
Jak działają? Przelewają gorącą wodę przez zmielone ziarna kawy, a dzięki metalowym lub papierowym filtrom, nie dopuszczają do przedostania się fusów i pyłu. Cały proces przygotowania kawy jest prosty i zamyka się w kilku krokach:
Główne, ruchome części ekspresu przelewowego można wyczyścić pod bieżącą wodą, używając łagodnych detergentów lub wykorzystując dedykowane płyny i tabletki czyszczące. Nowoczesne ekspresy tego typu mają funkcję automatycznego odkamieniania i w ich wypadku wystarczy jedynie wlać specjalny płyn. W innym wypadku należy przeprowadzić proces parzenia bez kawy i odczekać, aż woda z odkamieniaczem przeleje się przez cały system. Na końcu należy jeszcze pamiętać o dokładnym przepłukaniu ekspresu wodą.
Parzenie kawy w ekspresie kolbowym to zadanie dla prawdziwych miłośników tego relaksującego rytuału. Jeśli najważniejszy jest dla nas efekt końcowy i zabawa w domowego baristę, a nie szybkie przyrządzenie napoju przy pomocy jednego przycisku, to urządzenie stworzone dla nas.
Na początku trzeba drobno zmielić kawę (tuż przed parzeniem, aby nie zwietrzała). Mielone ziarna wsypujemy do specjalnego sitka i ubijamy. Ważna jest ilość, od której zależeć będzie moc. Pompa wytwarzająca ciśnienie (wystarczy 9 barów, ale najlepiej wybrać taką, która osiąga 12-15 barów) doprowadza do tego, że podgrzana woda przelewa się przez sito, tworząc aromatyczny napar. Spływa on do podstawionej w wyznaczonym miejscu filiżanki.
Zwykło się uważać, że ekspresy kolbowe to sprzęt wyłącznie dla koneserów najlepszego espresso, jednak wiele z nich posiada już dziś system mleczny, dzięki któremu możliwe jest spienianie mleka do cappuccino i latte. Wybierać można spośród systemów z karafką lub dyszą manualną.
Przy zakupie ekspresu kolbowego z wbudowanym systemem mlecznym warto zwrócić uwagę, czy ma on dwa osobne termobloki, odpowiadające za temperaturę mleka i kawy, która powinna być inna na różnych etapach parzenia. Zapewnia to perfekcyjny efekt i idealne warunki dla uzyskania zarówno najlepszej jakości espresso, jak i aksamitnej mlecznej pianki.
Automatyczny ekspres ciśnieniowy do kawy to urządzenie, w którym kawę przygotujemy najszybciej i najłatwiej, bo wystarczy przycisnąć jeden przycisk. Elementy budowy automatycznego ekspresu do kawy, na które warto zwrócić szczególną uwagę i które odpowiadają za jego pracę, to:
Do wyboru mamy wbudowane młynki żarnowe ceramiczne lub stalowe. Warto zdecydować się na te drugie, ponieważ cechuje je odporność na uszkodzenia i precyzja. Są również ostrzejsze, dzięki czemu tną ziarna, zamiast je zgniatać. Wykorzystuje się je w ekspresach przeznaczonych do kawiarni, które służą do przygotowywania setek kaw dziennie. Jeśli do tego młynek wyposażony będzie w 13-stopniową regulację poziomu zmielenia, o wiele łatwiej dopasujemy parametry do naszych upodobań oraz gatunku ziaren. W ten sposób ustawimy mielenie co do mikrometra od 130 do 680 µm.
Kawa po zmieleniu przechodzi prosto do systemu zaparzającego, w którym następuje jej parzenie. Jeśli droga ziarenka jest długa, na powierzchni wewnętrznych elementów ekspresu osadza się dużo trudnego do wyczyszczenia pyłu. Może to być nawet kilkanaście gramów kawy, która po czasie wietrzeje i psuje się. Ta dodatkowa ilość wpływa na obniżenie jakości finalnego napoju oraz pracę urządzenia. Dlatego warto zwrócić uwagę na budowę systemu zaparzającego. De’Longhi opatentowało rozwiązanie maksymalnie skracające drogę, jaką musi przebyć kawa do filiżanki. Sercem ekspresów jest bezprzewodowy system zaparzający, w którym pył nadmiernie się nie osadza.
Jeśli system zaparzający, a więc serce ekspresu, będziemy mogli łatwo wyjąć i rozłożyć, o wiele łatwiej go wyczyścimy. Utrzymywanie prawidłowej higieny bloku zaparzającego jest niezwykle ważne dla poprawnego funkcjonowania urządzenia i jego żywotności. Element należy myć minimum raz w miesiącu. Aby to zrobić, należy odłączyć ekspres od źródła zasilania, wyciągnąć zbiornik na wodę i wyjąć znajdujący się za nim blok.
By wyczyścić blok, należy zanurzyć go na ok. 5 minut w wodzie, a następnie opłukać pod bieżącą wodą. Nie powinno się do tego używać żadnych środków czyszczących. Bloku nie wolno umieszczać w zmywarce. Po skończonym myciu element powinien wyschnąć samodzielnie na suszarce do naczyń. Nie należy wycierać go ścierką.
Czysty i osuszony blok można umieścić z powrotem w ekspresie. Należy go wsunąć w odpowiednie miejsce i wcisnąć przycisk „PUSH”. Wiemy, że montaż przebiegł prawidłowo, kiedy usłyszymy charakterystyczne kliknięcie.
Aby przygotować idealne espresso, woda w ekspresie musi być podgrzana do temperatury 88°C-96°C. Podczas wyboru urządzenia do domu sprawdźmy, czy ma ono dwa osobne bojlery lub specjalne systemy grzewcze Termoblok. Jeśli nie, może okazać się, że woda nie zdąży przejść z temperatury ok. 120°C, która jest potrzebna do uzyskania pary wodnej, do niższej, wymaganej przy parzeniu kawy. Zbyt gorąca woda sprawi, że napar będzie przepalony i gorzki, a niska niedostatecznie go zaparzy, więc będzie rozwodniony i kwaśny. W ekspresach De’Longhi zamiast tradycyjnego bojlera zastosowano system Termoblok, który szybciej się nagrzewa. Urządzenia wyposażono też w osobną konstrukcję do podgrzewania wody na kawę oraz mleka, np. do latte i cappuccino.
Do działania ekspresu ciśnieniowego potrzebna jest także pompa, która je wytworzy. Dla jak najlepszej jakości parzonego naparu powinna ona uzyskiwać wartość od ok. 15-19 barów.
Do wyboru mamy 3 systemy spieniania mleka:
Najtrudniejsze w utrzymaniu w czystości jest rozwiązanie drugie. Cienką rurkę trudno doczyścić, dlatego trzeba ją wymieniać co 3 miesiące. Dysza w systemie manualnym jest krótsza i grubsza, dlatego można ją domyć w zmywarce. Najwygodniejszym rozwiązaniem dla wielbicieli kaw mlecznych z puszystą pianką jest jednak karafka, która automatycznie przygotuje mleko i dobierze odpowiednie proporcje do wybranego napoju, a po skończonej pracy sama się wyczyści.
Ekspres kolbowy umożliwia ręczne mielenie, dozowanie i ubijanie kawy, co pozwala na pełną kontrolę nad procesem parzenia. Użytkownik ma wpływ na każdy etap, co jest istotne dla osób ceniących perfekcyjne espresso. Ekspres automatyczny działa samodzielnie – mieli kawę, dobiera odpowiednią ilość wody i przygotowuje napój za naciśnięciem przycisku, zapewniając wygodę i oszczędność czasu.
Ekspres przelewowy jest odpowiedni dla osób preferujących prostą kawę bez mleka, ale nie umożliwia przygotowania espresso. Ekspres automatyczny oferuje szeroki wybór napojów kawowych, jest łatwy w obsłudze, ale kosztuje więcej od ekspresu przelewowego. Ekspres kolbowy zapewnia pełną kontrolę nad smakiem i jakością kawy, ale wymaga większej wiedzy i czasu na przygotowanie. Wybór zależy od oczekiwań oraz dostępnego budżetu.
Przy wyborze ekspresu do kawy warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych aspektów. Przede wszystkim, należy zastanowić się, jaki rodzaj kawy preferujesz oraz jak często będziesz z niego korzystać. Ważne są także funkcje ekspresu, takie jak wbudowany młynek, spieniacz do mleka czy możliwość regulacji mocy kawy. Istotnym kryterium jest także łatwość czyszczenia oraz dostępność serwisu. Ostatecznie, decyzję powinien określić twój budżet oraz oczekiwania dotyczące wygody użytkowania.